avel
Brezhoneg
- Meneget er C'hatholicon (1499): auel.[1]
- Da geñveriañ gant ar gerioù awel en kembraeg ha kerneveureg.
Anv-kadarn
avel /ˈaːvɛl/, /ˈaːwəl/, /ˈɑːɥel/, /ˈael/, /ˈɛːl/ hollek gourel (liester aveloù, avelioù)
- Fiñv naturel an aer o tilec'hiañ hervez un durc'hadur resis.
- [...], rak nao blavez kraza a ia gand eur sourrad avel. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 280.)
- E voue, gant an avel, a lamme war vrug al lanneier, [...]. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 39.)
- Oadet e oa a dregont vloaz, ha n'en doa graet anaoudegezh nemet gant an avel arnev ha gant heol an torgennoù. — (Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevelloù all, Al Liamm, 1957, p. 31.)
- Deuet a zo ur bannac'h avel. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 31.)
- Tapet e voe koulskoude, ha kaset d'ar prizon, da Bontrev, hag e voe barnet da vezañ krouget ha devet, ha gwentet e ludu gant an avel. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 216.)
- C'hwezhañ avel en ur c'hwezhigell.
Notenn
- Kemmadur dre vlotaat goude « avel ».
- Penn-ar-C'hrann (Bro-Leon, Penn-ar-Bed): "avel /ˈaːvɛl/"
- Breizh: "avel /ˈaːvɛl/"
Doareoù-skrivañ all
- En doare-skrivañ etrerannyezhel e vez skrivet awel.
Gerioù heñvelster
Deveradoù
Gerioù kevrennek
- avel-c'hwezh
- avel-dreuz
- avel-dro
- avel-sil
- avel-sterenn
- avel-vor
- barr-avel
- mouch avel
- fourrad avel
- banne avel
- bro an avel izel : an toull revr
Troioù-lavar
- Deiz Gouel ar Chandelour e sko ar Werc'hez ar vilienn er mor hag e skañva an avel. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 322.)
- Deiz Gouel ar Chandelour e sko ar Werc'hez ar vilienn er mor hag e vez skañvoc'h an avel. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 322.)
- Gwell eo moged forn
Evit avel skorn. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 307.) - Moged tomm a zo gwelloc'h evit avel yen. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 357.), — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 307.)
- N'a ket da gozh an hini na laosk ket a avel eus e gof. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 310.)
- N'eus forzh pegen gwasket e vez an ti ec'h arru avel tro pe dro. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 312.)
- Pa vez avel eo gwentañ. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 302.)
- Ruzell veure, ruzell noz
Glav pe avel antronoz
Ruzell veure, ruzell deiz
Glav pe avel da greisteiz. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 326.) - Ruzell veure, ruzell noz
Glav pe avel d'hanternoz
Ruzell veure, ruzell deiz
Glav pe avel da greisteiz. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 326.)
Troidigezhioù
- afrikaans : wind (af)
- alamaneg : Wind (de)
- albaneg : erë (sq) , frymë (sq)
- arabeg : ريح (ar)
- belaruseg : вецер (be) (vécer)
- daneg : vind (da)
- esperanteg : vento (eo)
- euskareg : haize (eu)
- faeroeg : vindur (fo)
- finneg : tuuli (fi)
- frizeg : wyn (fy)
- galleg : vent (fr)
- gresianeg : αέρας (el) (aéras) , άνεμος (el) (ánemos)
- henhebraeg : רוחַ(*)
- hensaozneg : wind (ang)
- hungareg : szél (hu)
- ido : vento (io)
- indonezeg : angin (id)
- inuktitut : ᐊᓄᕆ (iu) (anuri)
- islandeg : veður (is) , vindur (is)
- italianeg : vento (it)
- japaneg : 風 (ja) (kaze)
- katalaneg : vent (ca)
- kembraeg : gwynt (cy) , awel (cy)
- kerneveureg : gwyns (kw) , awel (kw)
- latin : anima (la) , ventus (la)
- malayseg : angin (ms)
- mayaeg Yucatán : iik’ (*)
- nederlandeg : wind (nl)
- norvegeg : vind (no)
- papiamento : biento (*) , bientu (*)
- perseg : باد (fa) (bâd)
- poloneg : wiatr (pl)
- portugaleg : vento (pt) , sopro (pt)
- roumaneg : vînt (ro)
- rusianeg : ветер (ru) (véter)
- sámi an Norzh : biegga (*)
- saozneg : wind (en)
- sinaeg : 风 (zh) (fēng)
- skoseg : gaoth (gd)
- slovakeg : vietor (sk)
- sloveneg : veter (sl)
- sranan : winti (*)
- spagnoleg : viento (es)
- svedeg : vind (sv)
- swahili : upepo (sw)
- tagalog : hángin (tl)
- tchekeg : vítr (cs)
- tsolyáni : íssakh
- turkeg : rüzgar (tr) , rüzgârı
- ukraineg : вітер (uk) (víter)
- zouloueg : umoya (zu)
Roll an daveoù :
- ↑ Jehan Lagadeuc, Auel, Le catholicon en troys langaiges scavoir est breton franczoys et latin, 1499, war lec'hienn ar Bibliothèque nationale de France.