Ledav
Brezhoneg
- Stumm brezhonek ar ger kembraeg Llydaw, « Breizh », eo. Meneget ivez en henvrezhoneg (letau). Da dostaat marteze ouzh ar wrizienn led (s.o. ledan, ledenez) pe ouzh hini lid (lid, lidañ).
- Litavis (anavezet dindan stummoù Litauis[1a], Litaui, Litauia,[2a],[3a] ha Llidaw[4]) a zo un doueez eus an doueedoniezh kelt kehelet gant ar C'halianed. Gallout a rafe c'hellfe hec'h anv bezañ deveret eus ar wrizienn henkeltiek adsavet *līto- (« lid, gouel, fest »), evel ar ger krenngembraek llitho (« magañ, boueta »); ha, neuze, bezañ lakaet da "Hi a vag", hag hi da vamm doueelez. Doueez diwallour Ledav a c'hellfe ivez bezañ hi avat.
- E skridoù latin zo e vez meneget Breizh pe an Arvorik gant ar ger Letavia (quae antiquitus letauia sive armorica uocata est (« a veze anvet Ledav pe an Arvorik gwezhall »)[1b],[5a], hervez kronik Robert de Torigni, hag in partes letaniae quae pars est armoricae siue britanniae minoris (« e douaroù Ledav, a zo ur rann eus an Arvorik pe Vreizh Vihan ») hervez buhez Sant Goulven (a gaver kemmesket enne u, v hag n evel m'eo boas e dornskridoù ar Grennamzer[1c].
- Gallout a rafe "Letavia" bezañ deveret eus "Letavis", ar pezh a lakafe ar vro da vezañ "Bro Litavis" pe "Bro Hi hag a vag", a c'hell bezañ jubennet evel "Bro ar Builhentez"[5b].
- A-hend-all, e c'hellfe Letavia pe Letauia deverañ eus *lēto- (bet kent *leito-, « glas-louet ») pe *lāto- (« ledan »), gant an dibenn-ger deverañ *-auā, a lakafe ar ger da dalvezout « Al Lec'h Glas-Louet » pe « An Douar Ledan ». Liammet eo an anv gant hini doueez vedek an Douar, Pṛthvi, « an Douar Doueeelaet » (deuet an anv-se eus ur ger indez-europek o talvezout « an Hini Ledan »[2b],[3b]). Liammet ivez gant an anv gresim Plataia, ar pezh a lakafe “Letavia/Letavis” da vezañ « Hi hag a zo Ledan ».
- Alese e c'heller soñjal ez eo Letavis ur vamm, pe doueez an Douar [1d]. Litaui(a) ha Prithvi a zlefe dont eus ar wrizienn hen-indezeuropek *pelt-, doare dibennet *pele- pe *pla-[3c],[6a] (« plaen » pe « ledan »[6b]), a ro ar ger latin planus (« live ») ha an hini gresim palamē (« douar bras »)[6c] hag a c'hellfe bezañ orin ar ger germanek *felthuz,[3d] ivez, a zegas neuze d'ar ger hensaoznek ha krennsaoznek feld (kar-nes d'ar stummoù alamanek feld ha nederlandek veld), ha d'ar ger saoznek field[6d] ; perak ne vefe ket komprenet Litavi(a) ha Pṛthvi evel « ar Park Bras » [3e], neuze ?
- Hervez Ch.-J. Guyonvarc'h, erziwezh, e tavefe ar stummoù iwerzhonek Letha, kembraek Llydaw, ha galianek Litavis ha Litana d'ar vuhez all (dreist ar marv), adsavet gant ar furm *Letavia. Lethes e gresim gant Strabot a dalvez « ankoun », met e c'hellfe ivez treuzkas un tremen eus ar yezh lec'hel komprenet fall gant Helliz ha Romaned a lakaas da glokaat gant ur ger en o yezh. Mar ouzhpenner e tavee stêr-Lethe d'ul lodenn eus taolennadurioù an arallvuhez, e c'hellfer soñjal e oa tremenet aes eus stumm lec'hel *Letavia d'ar stumm Lethes. Gallout a rafe eta orin ar ger talvezout « douar ar marv ».
Anv divoutin
Ledav /ˈleːdaw/ benel
- Douar gwerin predenek ar c'hevandir.
Doareoù-skrivañ all
- E doare-skrivañ etrerannyezhel e vez skrivet Ledaw.
Gerioù heñvelster
Deveradoù
Troidigezhioù
Roll an daveoù :
- [1a] [1b] [1c] [1d] : Fitzpatrick-Matthews, Keith. “Britanny/Llydaw.” The Cyberhome of Keith Fitzpatrick-Matthews. 26 May 2007 <http://www.kmatthews.org.uk/arthuriana/brittany.html>.
- [2a] [2b] : Koch, John T., Ériu, Alba, and Letha: When Was a Language Ancestral to Gaelic First Spoken in Ireland?, Emania: Bulletin of the Navan Research Group 9 (1991): 17–27.
- [3a] [3b] [3c] [3d] [3e] : Gwinn, Christopher. “Re: Litavi.” LISTSERV 15.0: OLD-IRISH-L Archives. 31 Dec. 2000, 13:48:19 −0500. L-Soft. 26 May 2007 <https://listserv.heanet.ie/cgi-bin/wa?A2=ind0012&L=old-irish-l&P=10754>.
- [4] : Anwyl, Edward, M.A.. Celtic Religion in Pre-Christian Times. London: Archibald Constable & Co. Ltd., 1906. “Chapter 5: The Humanized Gods of Celtic Religion” <https://web.archive.org/web/20070927175115/http://dimplemoon.com/Main/Dbooks/CelticReligion/Chapter_5.html>.
- [5a] [5b] : Evans, Dyfed Lloyd. “Litavis: A Gaulish Goddess (She Who Feeds).” Celtnet: Nemeton. 26 May 2007 <https://web.archive.org/web/20070927003149/http://www.celtnet.org.uk/gods_c/cicolluis.html>.
- [6a] [6b] [6c] [6d] : Guralnik, David B., Editor in Chief. “Field.” Webster’s New World Dictionary of the American Language. Second College Edition. New York, NY: Prentice Hall Press, 1986. ISBN 0-671-41809-2 (indexed), ISBN 0-671-41807-6 (plain edge), ISBN 0-671-41811-4 (pbk.), and ISBN 0-671-47035-3 (LeatherKraft).