anezhañ

Brezhoneg

Etimologiezh

→ Etimologiezh da glokaat (Ouzhpennañ)

Furm araogenn

Gour	Furm
U1	ac'hanon
U2	ac'hanout
U3g	anezhañ
U3b	anezhi
L1	ac'hanomp
L2	ac'hanoc'h
L3	anezho, anezhe
D	ac'hanor

anezhañ /aˈneːzã/

1. Furm an araogenn a, eus, displeget en trede gour unan gourel implijet evel renadenn eeun :
   • diskuliañ un den : diskuliañ anezhañ
     • Anez em bije diskuilhet anezhañ diouzhtu d'an archerien. — (Klaoda ar Prad, Marvailhou ar Vretoned e-tal an tan, Sant-Brieg, 1907, p. 97.)
   • gervel un den : gervel anezhañ
     • Aliañ a eure heritourien Pêr da lakaat ar Sant da laer, ha da c’helver anezhañ dirak ar Justis en ur lavaret n’en doa biskoazh paeet an tamm leve en doa staget ouzh e iliz. — (Gabriel Morvan, Buez ar Zent, Brest, 1894, p. 320.)
   • laerezh un den : laerezh anezhañ
     • E gwirionez, ar pezh a ran n'eo ket brav... Kemer a ran un dra fiziet ennon gant va mestr, laerezh a ran anezhañ en ur laerezh e vignon. — (Klaoda ar Prad, An teir c'had ; Ar mevel laer, Ti-moulerezh Sant-Gwilherm, Sant-Brieg, 1908, p. 6.)
   • reiñ an dour: reiñ anezhañ:
     • Lavaret e vez n'eo ket mat lezel an dour da heoliañ a-raok reiñ anezhañ d'al loened. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 216.)
   • respont un den : respont anezhañ
     • Koad a-us dezhañ, koad dindanañ, koad tro-dro dezhañ, kaer en devez hopal, den ne respont anezhañ ? - Ar person er gador sarmon. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 329.)
2. tremen un den : tremen anezhañ
   • Tremen a rae anezhañ, bep ma c'h ae, dindan fri hemañ ha henhont en ur lavaret gant ur vouezh truezus-meurbet : Vit an anaon ! Piv en deus devosion 'vit an anaon ! — (Anatol ar Braz, lakaet e brezhoneg gant Erwan ar Moal, Mojenn an Ankou, Mouladurioù Hor Yezh, 1986, p. 30.)
3. A verk ar perc'hennañ pa gomzer eus traoù dreist-holl)
   • Hini sant Jozeb, eus Priel, ruz-tan hag aour, ken tev ha ken hir an troad anezhañ ha gwern ur gobar, a oa lorc'h ar barrez. — (Jarl Priel, Va Zammig Buhez, Al Liamm, 1954, p. 52.)
4. A verk ar renadenn ameeun :

   gant ar verb komz : komz anezhañ

   gant ar verb lavarout eus den pe dra, ober eus den pe dra:

   • Ha da zervezh pesketa, petra leverez din anezhañ ? — (Klaoda ar Prad, An teir c'had ; Ar mevel laer, Ti-moulerezh Sant-Gwilherm, Sant-Brieg, 1908, p. 8.)
   • Ur goaf a leverer anezhañ. — (Lez-Breizh, er Barzhaz Breizh.)

   gant ar verb ober (eus den pe dra) :

   • Kloareg Lamour 'reer anezhañ. — (Gwerz Markiz Trezegidi e-barzh Kanaouennoù Pobl, 1950.)
   • Lell a vez graet anezhañ. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 49.)
5. Gant ober goap (renadenn araogennel d'an anv goap):
   • Marteze e kredas e oa an holl dud-se oc'h ober goap anezhañ ? — (Jakez Konan, Lannevern e kañv ha danevelloù all, Al Liamm, 1980, p. 26.)
6. E-lec'h ar verb bezañ:
   • Bremañ, setu ur paotr brav anezhañ, hep gwenneg en e c'hodell da gaout an disterañ tamm da derriñ e naon. MABL 59
   • Un tamm arsodig a oa anezhañ. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 504.)
   • ... ar paour kaez a zo anezañ. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 75.)
   • Ar barner ne oa ket ur paotr sot anezhañ. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 281.)

Skriturioù all

• anezañ e KLT.

Deveradoù

• an tamm anezhañ
• anezhañ e-unan