bec'h

Brezhoneg

Etimologiezh

Tostaat ouzh beich e kembraeg.

Anv-kadarn

bec'h /ˈbex/ gourel (liester : bec'hioù)

1. Pouez, samm; diaezamant.
   • Setu 'ta lamet ur bec'h pounner diwar kalon Paul. — (Herve Gouedard, Paul Sérusier, ul livour e Breizh, Al Liamm, miz Du 2013, p. 31.)
2. Bezañ ur bec'h gant un den, war un den, war chouk un den :
   • Me a oa eur pez beh keuneud ganin war ma chouk. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 74.)
3. Lakaat ur bec'h war chouk un den :
   • Laka ar bec'h-mañ war da chouk. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Première Partie, 1966, p. 221.)
4. Dont, mont, gant ur bec'h, ur bec'hiad.
   • Me a oa o tont er porzh gant ur bec'h kaol war ma chouk. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 38.)
5. Tapout ur bec'h: dougen traoù ponner.
   • Tapet ho peus ur bec'h!. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 38.)
6. Bezañ bec'h oc'h ober un dra bennak:
   • [...], ha ker lijer e oa ma veze bec'h [o] kavout roudou e dreid, houarnet gant arc'hant. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 39.)
7. Bezañ bec'h un den en udb:
   • Ar holoënnad (!) wenan a oa beh eun den enni. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 38.)
8. Bezañ bec'h da un den ober un dra: diaes dezhañ, abalamour d'ar bec'h, pe d'un dra all.
   • P’en em gavjont e-kreiz an enez, n’oa ket bras anezhi, ne weljont seurt, tra na den, nemet ur c’hozh ti bihan a oa bec’h dezho mont e-barzh. — (G. MILIN, Gwechall-goz e oa..., Kemper, 1924, p. 60.)
   • Me a vez ur bec'h din dont betek amañ. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 39.)
9. Diaezamant a lak un den da vezañ en ur gwall bleg.
   • [[sevel bec'h|| etre tud : dizemglev, tabut etre tud.
10. sevel bec'h war un den : kaout ur falladenn.
    • Honnezh moarvat a oa savet bec'h warni a-greiz evañ he c'hafe. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 39.)
11. Bezañ bec'h war un den
    • Sede bec'h, en taol-mañ, war gorf Yann adarre ! — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 63.)
    • Me a oa bec’h warnon. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 39.)
12. Bec'h un den pe ul loen a udb:
    • [...], komer a ra bec'h e vul a win ardant hag a gasis, hag ec'h a arre en hent. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 15.)
13. kaout bec'h oc'h ober un dra bennak: kaout poan, diaezamant, oc'h ober un dra.
    • kaout bec'h o skoulmañ ganti
14. kemer bec'h
    • Eñ zo lavaret dezhañ nompas kemer bec'h o labourat. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 39.)
15. lakaat bec'h : poaniañ, strivañ
16. reiñ bec'h da unan bennak, da ober un dra bennak.
17. Bezañ dindan ar bec'h, dindan e vec'h, dindan vec'h.
18. Skeiñ ar bec'h war un den, war gein un den, war chouk un den:
    • N'ho-po ken 'med skei ar beh war ma hein. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 39.)
19. Tennañ un den a zindan ar bec'h:
    • ... e c’hellan lavaret em beus tennet va zud a-zindan ar bec’h, gwellañ ma c’halled hen ober . EK 2/79
20. poan, striv
21. bec'h ar pec'hed, an tamall.
22. Troienn estlammañ:
    • Bec'h dezho!
    • Bec'h d'al lorgnez !
    • bec'h dezhi
23. Bezañ un dra bennak e vec'h : leun gant ar vec'h-se.
    • Hennezh en deus aer vat e vec'h . — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 39.)
    • Setu amañ hag a zo leun a zour lous he bec'h . — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 39.)
    • Hennezh a zo vis fall ennañ e vec'h . — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 289.)

Deveradoù

• a-vec'h : a-boan

• bec'hiad : pouez, sammad, kargad

• bec'hiek

• divec'h
• divec'hiañ

Troioù-lavar

• bec'h dezhi
• dont bec'h
• kaout bec'h o skoulmañ ganti
• lakaat bec'h
• reiñ bec'h
• sevel bec'h

Troidigezhioù

(1)

• galleg : fardeau ^(fr)

(2)

• galleg : peine ^(fr) , difficulté ^(fr) , embarras ^(fr)

(3)

• galleg : conflit ^(fr)

(4)

• galleg : stress ^(fr) , pression ^(fr)

Furm verb

bec'h /bɛx/

1. Furm eus ar verb « bezañ », gwelout « befec'h ».
   • — « [...], me garfe e vec'h-hu dougerez a-vremañ. » — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 154.)
   • — « Ne lavaran ket deoc'h e vec'h laer ; evelato e kav din e ve brav, pa 'z eo bet furchet an holl, e vec'h furchet ivez. » — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 168-169.)

Adverb

1. Gwelout pounner-bec'h