e-lec'h ma

Brezhoneg

Etimologiezh

Savet diwar ur meskaj etre

• an droienn el lec'h ma
• an araogenn gevrennek e-lec'h hag ar stagell isurzhiañ ma,

pe e, ha lec'h ma

Stagell isurzhiañ

e-lec'h ma /e'lɛxma/; a-wechoù el lec'h ma

1. stagell isurzhiañ a verk al lec'hiañ.

   dirak ur gensonenn

   • — Me a jomo e kuz ama hag ahount, el leac'h ma kavo dign e vezo an aesa koueza var Ganclaux hag he zoudarded. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 6.)
   • Ha ya, hag aze, e korn, eman ar skalier e-lec'h ma kavas Fanch ar C'hrog fri ar bleiz stok-ha-stok ouz e fri, eur zulvez pa oa o vont d'an ofern-vintin : [...]. — (Ivon Krog, Eur Zac'had Marvailhou, Buhez Breiz, Kemper, 1924, p. 208.)
   • — [...]: en douar e-lec'h ma krogo ar vaz-man, eno e vefet er gêr, ha nep lec'h all; [...]. — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 106.)
   • Herve a grogas en dorn e vreur, ar penn-baz gantan en dorn all, hag ec'h ejont skoa-ouz-skoa, da glask hent o Bro, « e-lec'h ma vijent evurus ». — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 107.)
   • Ar sal vras, e-lec'h ma vezemp o vevañ pa ne oamp ket o labourat, o kousket pe o pourmen, a bake eus an eil moger-dal d'eben ha, diouzh tu al liorzh, ne oa dezhi moger ebet : ... — (Pêr Denez, Glas evel daoulagad c'hlas na oant ket ma re, Al Liamm, 1979, p. 12.)

   dirak stummoù verb a grog gant ur vogalenn:

   -bezañ en amzer-vremañ

   • An Aotrou de la Pruglaye, eus a vaner Keranrous, e Plouiann, e-lec'h m'emañ bremañ o chom e vab-bihan, an Aotrou de Champagny, a ra kement a vad dre ar vro, a gasas ur mevel kalonek en doa en e di... — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 17.)
   • [...], damdost d'ar gêriadenn e-lec'h ma 'z oun ganet. — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 152.)
   • — « Ho pag », eme Lom, kounnaret ivez, « a zo mat e-lec'h m'emañ. » — (Jakez Riou, An Ti Satanazet, Skridoù Breizh, 1944, p. 110.)
   • Setu bremañ ar ru Emile-Zola, e-lec'h m'emañ ar burev. — (Yann Gerven, Brestiz o vreskenn, Al Liamm, 1986, p. 8.)
   • Diskouez a ra al livadur ur gêriadenn war un uhelenn – pemp ti hepken – anavezet mat gantañ peogwir ez eo Lanverrien e-lec'h m'eo bet ganet, hag Herve ivez. — (Vefa de Bellaing, Ar peskig ruz, Al Liamm niv. 178, Gwengolo-Here 1976, p. 315.)
   • « ... Ha, mar n'eo ket ganet c'hoazh, e chomo al laonenn e-lec'h m'emañ, tra na vo ket oadet a-walc'h ar c'hannad-se evit c'hoari ganti ; ha pa zlefe daleañ e zonedigezh betek deiz ar Varn Ziwezhañ. » — (Langleiz, Romant ar Roue Arzhur/levrenn I : Marzhin, Al Liamm, 1975, p. 49.)

   -bezañ en amzer-dremenet

   • Neuze e kasjont keloù a gement-se da Lambezelleg, e-lec'h m'edo Corbet, un dispac'her bras, o kas an traoù en-dro. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 191.)
   • Lezel a reas tennañ eus ar pres e zilhad kaerañ hag ec'h eas gant e hini gozh, en he c'haerañ ivez, 'trezek ar Genkiz, e-lec'h ma oa ar Benneien o chom. — (Anatol ar Braz, lakaet e brezhoneg gant Erwan ar Moal, Mojenn an Ankou, Mouladurioù Hor Yezh, 1986, p. 19.)
   • Ne anavee netra eus ar vro e-lec'h ma oa arru; [...]. — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 3.)
   • Goude-ze, Herri, faro, ha stummet eus eur prins, a voe kaset en eur porz c'hoaz e-lec'h ma oa ar c'hastell. — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 12.)
   • Ar floc'h a gasas anean d'eur zal e-lec'h ma oa tri den oc'h eskennat, o skei, d'ober eun arched evit o c'hamarad maro. — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 23.)
   • An ôtro a digoras an nor, hag en em gavjont o-zri war eur pondale uhel, a-us d'eun toull doun ha ledan bras, e-lec'h ma oa war-dro dek ha tri-ugent ki. — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 116.)
   • Sevel a ris war ma ilin, daoust d'am foan-benn, hag e welis eur c'horf astennet war eul linsel e-kreiz al lochenn, e-lec'h ma oa bet savet an aoter evit an oferenn hanter-noz. — (Erwan ar Moal, Pipi Gonto, Kemper, 1925, p. 162.)
   • E Londrez e kavis ur c'habiten d'am c'has gantañ da Vro-C'hinea, e-lec'h ma oa, war a lavare, taolioù mat d'ober o kenwerzhañ gant tud ar vro-se. — (Daniel Defoe, lakaet e brezhoneg gant Yeun ar Gow, Abrobin, Al Liamm, 1964, p. 8.)
   • ...e Bro-C'hinea, e-lec'h ma oa ken aes kavout morianed da brenañ ... . — (Daniel Defoe, lakaet e brezhoneg gant Yeun ar Gow, Abrobin, Al Liamm, 1964, p. 14.)
   • Pa voe ganet o mab Yeun, ma zad-kozh, d'an 31 a viz Genver 1820, e oa gwiader e dad en Henvêz, e parrez Lennon, e-lec'h ma oa gantañ ivez un tammig douar diouzh feurm. — (Yeun ar Gow, E Skeud Tour Bras Sant Jermen, eil emb. Al Liamm, 1978, p. 8.)
   • Sed aze ur jeneral, lakaomp, a zo bet gloazet pemp gwech er Brezel Bras e-lec'h ma'z oa aet evel kabiten hag e-lec'h m'en devoa dastumet ur bruchedad medalinier ha kollet e lagad kleiz war ar marc'had ! — (Jakez Konan, Lannevern e kañv ha danevelloù all, Al Liamm, 1980, p. 17.)
   • Prenet en doa ar gomanant gant Maria Gadiou, un intañvez kozh eus ar barrez, pa oa bet taolet e-maez eus an uzin vras e-lec'h ma oa o labourat e Lanleger. — (Fañch Peru, Kañfarded Milin ar Wern, Skol Vreizh, 2008, p. 9.)
   • Distreiñ a reas da Borzh-Trein, da di Seza Vonfort, e-lec'h m' oa e pañsion a-raok fortuniañ. — (Abeozen, Pirc'hirin Kala-Goañv, Al Liamm, eil emb. 1986, p. 19.)
   • Nijellat kuit a reas ur galvennig c'hlas diouzh ur vogerig he mein livet glas gant ur gwiskad manek e-lec'h m'edo al labousig oc'h amprevaneta. — (Youenn Kervalan, Dremmoù Arrasate, Embannadurioù Al Lanv, 2009, p. 15.)
   • Hemañ zo 'vel kouez Treleven, lec'h ma n'eo ket toull ez eo rouedenn. TBP 2/273
2. e-lec'h na
3. e kement lec'h ma
4. d'al lec'h ma

Krennlavaroù

• E-lec'h ma staot ur c'hi
  E staot daou pe dri
• E-lec'h ma vez staget ar c'havr emañ ret dezhi peuriñ
• E-lec'h ma vez ur c'hilhog ne gan ket ar yar
• Hennezh a oar neuial evel ur c'hi plom
  E-lec'h ma kouezh e chom

Troidigezhioù

• galleg : où ^(fr)