hanter
Brezhoneg
- Kavet en henvrezhonek hanter.
- Meneget er C'hatolikon (hanter).
- Da geñveriañ gant ar gerioù hanner en kembraeg, hanter en kerneveureg.
Anv-kadarn
hanter /ˈhãntɛr/ gourel (liester hanterioù) ; kemmadur dre vlotaat war e lerc'h peurvuiañ
- Unan eus an div rann gevatal a ya d'ober un hollad.
- An hanter eus un dra:
- En Rom, ouzhpenn an hanter eus an dud a zo sklavourien. — (Yann-Vari Perrot, Erwan ar Moal, Bue ar Zent, Montroulez, 1912, p. 133.)
- [...] : an hanter eus korf Mari-Jan Helari a oa e-pign er-maez eus he gwele, ar penn war ar bank-tosel. — (Anatol ar Braz, lakaet e brezhoneg gant Erwan ar Moal, Mojenn an Ankou, Mouladurioù Hor Yezh, 1986, p. 66.)
- Anat eo e teuas er bed e-kerz an eil hanter eus an triwec'hvet kantved, [...] — (Yeun ar Gow, E Skeud Tour Bras Sant Jermen, eil emb. Al Liamm, 1978, p. 7.)
- Tost d'an hanter eus ar re a chome a voe lazet gantan c'hoaz, [...] — (G. MILIN, Gwechall-goz e oa..., Kemper, 1924, p. 31.)
- Setu me bremañ paet ganin da Zoue an hanter eus va dle... — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 22.)
- Hanter un dra:
- Diaes-bras e oa d'an daou charretour bale gant an erc'h a dapas dezho dizale betek hanter o c'hof-gar. — (Yeun ar Gow, E Skeud Tour Bras Sant Jermen, eil emb. Al Liamm, 1978, p. 21.)
- Ar batatezenn-mañ a ya da fall : breinañ a ra betek he hanter. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 142.)
- Filip a valeas 'hed ar skourr, a blege gantañ ken na edo e-unan en dour betek e hanter ; [...]. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 224.)
- labourat war an hanter gant unan bennak
- faoutañ, rannañ, terriñ, troc'hañ, dre an hanter:
- Un dorzh troc'het dre he hanter. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 142.)
- hanter-ouzh-hanter
- An tu a zo an hanter euz al labour. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 302.)
Anv-gwan
hanter
- bezañ hanter : gant an hanter eus al labour
- -N'eo ket echu al labour-? -Nann, met tremen hanter ez on. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 143.)
- -N'omp ken 'met hanter c'hoazh. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 143.)
- dirak un anv-kadarn:
Deveradoù
Adverb
- Betek an hanter ;
- dirak un anv-kadarn (hervez Yezhadur Kervella e vez graet ar c'hemmadur dirak an anvioù lies hepken, met skouerioù kontrol zo)
- (hep ar c'hemmadur, renket hervez urzh al lizherenneg) : hanter dousenn, Hanter Eost, hanter dousennad, hanter gwe, hanter-hent,
- Hag e wel e-giz eun hanter deiz er chapel, evel an amzer pa vez eur vrumenn warnezi. — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 21.)
- Eun hanter-ger c'hoaz ! — (Ivon Krog, Klenved ar Medalennou, Ti-moulerez Sant-Gwilherm, Sant-Brieg, 1909, p. 45.)
- He brozh, stegnet pervezh war he digroazell hag he morzhedoù leun, a ziskenne betek hanter kofoù he divhar o neuz flour, un hoal. — (Youenn Drezen, Sizhun ar Breur Arturo, Al Liamm, 1971, p. 85.)
- Daoust dezhañ bout alies o kantren e pradeier al loar, diwar meur a draig e soñje Jampi ne dremene ket e hanter-tiegezh nemeur eus hec'h amzer er gêr, e-pad ma veze-eñ en uzin. — (Abeozen, Pirc'hirin Kala-Goañv, Al Liamm, eil emb. 1986, p. 17.)
- Etre an ti hag an hentig, da gentañ ne oa nemet geot, met goude, ur riblennad strizh, dezhi un tregont santimetr bennak a led, hanter mein, hanter douar blot. — (Roparz Hemon, An Ti a Drizek Siminal, Al Liamm, 1956, p. 16.)
- O vezañ n'aen ken d'ar skol, goude kreisteiz e chomen e-pad an hanter-devezh en he c'hichen, o lenn eviti levrioù a blije dezhi : [...]. — (Jarl Priel, Va Zammig Buhez, Al Liamm, 1954, p. 41.)
- [...] ; mes ne grede ket sevel al liñser ur meutad nag un hanter meutad, nag un dekved eus ur meutad. — (Jakez Riou, An Ti Satanazet, Skridoù Breizh, 1944, p. 53.)
- - Ar gwellañ eo lakaat dimp eizh gwerenn hag un hanter boutailhad rom. — (Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevelloù all, Al Liamm, 1957, p. 60.)
- (gant ar c'hemmadur) : hanter voued, hanter vrezhoneg, hanter c'halleg, hanter bañsion, hanter dro
- Ar c'housket
Zo hanter voued (krennlavar) - Komz hanter vrezhoneg hanter c'halleg. — (TBP?, p. ?.)
- – Dres, a lavaras Dumbledore, oc'h ober ur sell parfet dreist hanter werennoù e lunedoù. [...] — (J.K. Rowling, lakaet e brezhoneg gant Mark Kerrain, Harry Potter ha Maen ar Furien, An Amzer embanner, 2012, p. 18.)
- [...], e-lec'h ma vo prientet din daou damm bara 'mann gant un delienn saladenn, un hanter garotezenn hag ur werennad Coca-Cola. — (Yann Gerven, Brestiz o vreskenn, Al Liamm, 1986, p. 18.)
- Da gentañ e tarempredas ti-skol ar vourc'h ha, diwezhatoc'h, e voe lakaet e hanter-bañsion, e ti ar Frered, e Kastellin. — (Yeun ar Gow, E Skeud Tour Bras Sant Jermen, eil emb. Al Liamm, 1978, p. 20.)
- hanter-hent
- dirak un anv-gwan (kemmadur dre vlotaat) :
- hanter vev,
- Astennet e oa war he gwele, hanter vev, hanter varv. — (Jakez Riou, An Ti Satanazet, Skridoù Breizh, 1944, p. 60.)
- Skrivet am boa da geñver Nedeleg ur mesaergan hanter-vrezhonek hanter-c'hallek ; [...] — (Jarl Priel, Va Zammig Buhez, Al Liamm, 1954, p. 24.)
- Pec'hed marvel a vefe din tremen hep komz eus un darvoudig hanter-fentus, hanter-vantrus. — (Jarl Priel, Amañ hag Ahont, Al Liamm, 1957, p. 20.)
- [...] ; en ur ger, liv al lonker a vleunie war e fri keit hag un ibil da blantañ kaol, ha rusoc'h ar beg-begig anezhañ eget ur vouarenn hanter-veür. — (Jarl Priel, Va Zammig Buhez, Al Liamm, 1954, p. 29.)
- hanter vezv,
- hanter bagan, ...
- [...], hanter bagan hag hanter gristen kalz koshoc'h c'hoazh, [...]. — (Yeun ar Gow, E Skeud Tour Bras Sant Jermen, eil emb. Al Liamm, 1978, p. 33.)
- Dirak un anv-gwan-verb e vez graet ar c'hemmadur peurvuiañ :
- hanter vadaouet,
- – Kement-se 'oa ret, eme Ron, hanter vadaouet. [...]. — (J.K. Rowling, lakaet e brezhoneg gant Mark Kerrain, Harry Potter ha Maen ar Furien, An Amzer embanner, 2012, p. 291.)
- hanter vamet,
- – Gouzout a ran ne welit abeg ebet da gement-se, a eilgerias ar gelennerez McGonagall a seblante hanter chifet ha hanter vamet. [...]. — (J.K. Rowling, lakaet e brezhoneg gant Mark Kerrain, Harry Potter ha Maen ar Furien, An Amzer embanner, 2012, p. 16.)
- hanter veuzet
- hanter vouzaret,
- Hanter-vouzaret e voent gant strakadeg-daouarn ha blej ar Barisianed ; [...]. — (Jarl Priel, Amañ hag Ahont, Al Liamm, 1957, p. 26.)
- hanter vrevet,
- Houmañ (Mari-Job ar Gergeno) a oa komisionerez en Enez Veur hag a yae ur wech ar sizhun da varc'had Lannuon, a zo ar Yaou, evel ma ouzoc'h, 'n un tammig karr hanter-vrevet, stag outañ un tammig loen strizh. — (Anatol ar Braz, lakaet e brezhoneg gant Erwan ar Moal, Mojenn an Ankou, Mouladurioù Hor Yezh, 1986, p. 5.)
- hanter zebret,
- hanter zevet,
- Hanter-zevet n'eo ken : gallout a ray Laou dont en-dro ha kas traou gantañ avat ! — (Yann ar Floc'h, Koñchennou eus Bro ar Stêr Aon, Levrdi Le Dault, Kemper, 1950, p. 87.)
- hanter ziskaret
- hanter zistrujet,
- Hanter zistrujet oa an ostaleri "Trouz an Avel" p'en em gavas paotred-an-tan war an dachenn. — (Goulc'han Kervella, Brezel ar Rigadell, Al Liamm, 1994, p. 7.)
- hanter c'hraet,
- Gant c'hwec'h jav o reudañ ouzh ar sparl, ar skouarn a lammas a dammoù eus an erv hanter-c'hraet. — (Jakez Riou, Geotenn ar Werc'hez ha danevelloù all, Al Liamm, 1957, p. 19.)
- hanter weñvet,
- [...], hag eñ fardet gant Doue ' oar pet galoñs ha klaoutenn hanter-weñvet an aour anezho, [...]. — (Jarl Priel, Va Zammig Buhez, Al Liamm, 1954, p. 95.)
- hanter glozet,
- Kaset en devoa dija da vale an Aotrou Hamon deut gwechall da c'houlenn digantañ diouzh va ferzh daoust hag-eñ e chome digor pe hanter glozet an holl draoù-se dirazon. — (Jarl Priel, Va Buhez e Rusia, Al Liamm, 1955, p. 15.)
- hanter gollet
- hanter gouezhet,
- [...] ha dre spered ar manac'h o sellet ouzh mogerioù al leandi bolzennet, faoutet, hanter gouezhet, o soñjal en e genvreudeur merzheriet. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu 1, Brest, 1877, eil emb. Al Liamm 1977, p. 45.)
- hanter gousket
- hanter guzhet
- hanter verglet,
- [...], ha dreist-holl d'unan anezho, ar Beskont Gustav Kergezeg stekañ an dolzenn gouevr hanter-verglet, kizellet gant Yann Boucher, paotr delwenn vras Roazhon : [...] — (Jarl Priel, Va Zammig Buhez, Al Liamm, 1954, p. 56.)
- hanter vezvet,
- [...]. Aman zo merket : gwin evit ar vignoned ; aze : gwin badezet da roi d'ar re hanter-vezvet ; du-hont : jistr evidoun, va unan. — (Ivon Krog, Klenved ar Medalennou, Ti-moulerez Sant-Gwilherm, Sant-Brieg, 1909, p. 22.)
- hanter baket,
- A-benn an diwezh, pa voe didachet an arched, e voe savet trumm ar golo anezhañ gant Olier Kerangwenn e-unan, hanter-baket en e liñsel wenn, ruz e benn ha bev-mat. — (Jakez Konan, Lannevern e kañv ha danevelloù all, Al Liamm, 1980, p. 25.)
- hanter bareet,
- Ha breman, p'eo gwir klenved anavezet a zo hanter bareet, [...]. — (Yann-Vari Perrot, An Aotrou Kerlaban Pez farsus e 3 Arvest, Brest, 1922, p. 20.)
- hanter vadaouet,
Troidigezhioù
- hanter-, rakger, a ra ar c'hemmadur atav.
- Ar c'housket
Zo hanter voued. - Bezet hir pe bezet berr
E-barzh ar c'hreiz emañ an hanter. - Da hanternoz Gouel an Hollsent
Ez a miz Here en e hent
Hag e teu miz Du kerkent. - Dalc'h ha me a gigno :
An hanter eus ar c'hroc'hen az po — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 142.) - E miz Mae da hanter ar miz
E tro ar rev e glizh. - Gwelloc'h distreiñ diwar hanter hent eget ober gwall veaj.
- Kreisteiz :
Hanter an deiz,
Hanter ar boued
Hanter al labour n'eo ket — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 142.) - Marc'hadourezh pentet
Hanter werzhet - Miz C'hwevrer a lak an hanter eus ar pod da virviñ
Hag an hanter all da skorniñ. - Pa vez tro da goll
Eo gwell hanter eget holl. - Pa ya miz Here en he hent
Da hanternoz e vez Gouel an Hollsent. - Ur c'hi meret, hanter savet
Ur c'hazh meret, hanter lazhet. - Miz C'hwevrer : hanter-blouz, hanter-foenn, hanter gerc'h
Met al lodenn vrasañ c'hoazh war-lerc'h. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Troisième Partie, 1974, p. 324.)