dispenn

Brezhoneg

Etimologiezh

Eus dis- ha penn.

Verb

dispenn /ˈdispɛn/ verb kreñv eeun (anv-gwan-verb : dispennet) (displegadur)

1. (Ti pe savadur) Dizober/terriñ (ar pezh a oa bet graet, un ti, ur bilhed, ober tammoù bihan ganto)
   • Aze ne oa den da zispenn ar chapel wenn... — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 119.)
2. Dispenn ul loen, ur c'horf : Lakaat korf unan bennak, den pe loen, a dammoù:
   • An tirant-se, goude beza graet dispenn corf ar Sant gant ur gribin houarn, a ordrenas erfin e zibenna. — (Buez ar Saent, Marigo, 1837/105, p. 205.)
   • Eus ar beure, pa sav ar c'higer, ha pa eas da dispenn e borc'hell, e voe souezhet-bras, me ho ped da grediñ. — (Fañch an Uhel, Kontadennoù ar Bobl/3, Al Liamm, 1988, p. 205.)
   • An aotrou Troadeg, o welet edod o vont da zispenn paourkaezh ostiz an Dourdu, a lavaras her lezer da vont d'ar gêr. — (Lan Inizan, Emgann Kergidu Lodenn 2, J.B. hag A. Lefournier, Brest, 1878, p. 232.)
   • Ifig a oa aet da zispenn ur porc'hell da-di ar Gall. — (Jules Gros, Le trésor du breton parlé Deuxième Partie, 1970, p. 119.)
   • — « [...]. Evidon-me, me n' em eus ken naon nemet d' az tispenn, ha da zispenn a rin gant va ivinoù, evel dispenn stripoù. [...]. » — (Troude ha Milin, Labous ar Wirionez ha Marvailhoù all, Skridoù Breizh, 1950, p. 144.)
3. Krignat (diwar-benn an dour)
   • <skouer.>
4. (Dre astenn-ster) Lakaat un dra bennak a dammoù, freuzañ.
   • [...] : un torad dridi, ragaj ganto, o tispenn gant o figosoù, ur c'had hanter vrein, hag ar blev da nijal en-dro dezho. — (Goulc'han Kervella, Brezel ar Rigadell, Al Liamm, 1994, p. 170.)
5. (Ent strizh) Diglorañ
   • <skouer.>
6. (dre skeudenn-lavar) Na zegouezhout mat gant un dra bennak
   • <skouer.>
7. dispenn un den, ur vrud, an nesañ, sae an nesañ  : komz da zistruj brud vat un den, gwallvrudañ un den; noazout da vrud unan bennak, gwallvrudañ un den.
   • Hirio siouaz ! n’en em veler nemed evit dispenn sae ann nesa, pe evit maga er galoun eur garantez ha n’e ket hervez Doue. — (Gabriel Morvan, Buez ar Zent, 456, p. 170.)
8. Dispenn dilhad: a vez graet pa gemerer uur pezh dilhad bras (ur sae hir, lakaomp) d'ober pezhioù bihan : rochedoù bihan, mouchouerioù.

Gerioù heñvelster

-ti

• distruj
• freuzañ

-korf ul loen pe un den

• dibezhiañ
• palefarzhañ

-brud un den

• divrudañ
• gwallvrudañ

Troioù-lavar

• dispenn an droug graet : digoll
• dispenn e gaoz : en em zislavaret
• dispenn hent unan bennak : heuliañ unan bennak
• dispenn roudoù unan bennak
• dispenn sae un den : dispenn e vrud
• dispenn ur bilhed : ober arc'hant bihan diwarnañ

Troidigezhioù

• galleg : 1) détruire ^(fr) , défaire ^(fr) ; 2) dépecer ^(fr) ; écarteler, mettre en pièces ^(fr) ; 3) détruire la réputation ^(fr) , médire ^(fr) (de); 4) galleg : suivre ^(fr) (les traces)

Anv-kadarn

1. Distruj
2. Ar pezh a chom goude graet al labour dispenn.

Deveradoù

• dispennadenn

• dispennadur

• dispenner